Autobus z i do: Split

Położony w Dalmacji nad Morzem Adriatyckim Split to drugie co do wielkości (po Zagrzebiu) miasto Chorwacji. Niegdyś na terenie dzisiejszego miasta znajdowała się osada starożytnych Greków, a następnie rzymska rezydencja cesarza Dioklecjana. VIII wiek to czas, kiedy miasto stanowiło ważny port handlowy, z kolei w XI wieku Split włączono do Chorwacji. Po wielu burzliwych, historycznych wydarzeniach jakie miały miejsce w regionie, od 1991 roku ponownie jest miastem należącym do niepodległej Chorwacji. Split jest stosunkowo duży, jak na bałkańskie warunki i ma wiele do zaoferowania odwiedzającym je turystom. Czym dokładnie można się zachwycić przyjeżdżając do serca śródziemnomorskiej Dalmacji? M.in. wspaniałymi zabytkami, licznymi targami pełnymi świeżych ryb i owoców, wąskimi uliczkami starego miasta, okolicznymi wyspami oraz wyborną, bałkańską kuchnią. Choć miasto określić można jako przemysłowo-portowe, to jego starą część z całą pewnością należy uznać za turystyczną w pozytywnym tego słowa znaczeniu. To właśnie tutaj można wybrać się na spacer ulicami stanowiącymi niegdyś korytarze potężnego i pięknego Pałacu Dioklecjana, który jest dziś największą atrakcją miasta. Split to bardzo klimatyczne miasto z bogatą historią – z całą pewnością warto je odwiedzić, a już w szczególności jeśli lubisz klimat Bałkanów.

Najważniejszym zabytkiem miasta i jednym z ważniejszych w całej Chorwacji bez wątpienia jest wybudowany na przełomie III i IV wieku, wpisany na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO Pałac Dioklecjana. Zajmujący aż 30 tys. m2 pałac jest tak duży, że jego mury otaczają niemal całe miasto. Ze względu na ogromne zniszczenia oraz nową zabudowę miasta, sam pałac nie jest szczególnie widoczny – jego zwiedzanie przypomina raczej spacer po pozostałościach potężnego niegdyś kompleksu (dawne pałacowe korytarze to dziś miejskie uliczki!). Wejść do pałacu można było przez cztery bramy, spośród których najważniejsza była ta prowadząca od strony północy - Złota Brama. Niegdyś imponująca i bogato zdobiona brama należy dziś do głównych zabytków miasta. Podobnie jak Katedra św. Dujama – najważniejsza świątynia w mieście, która kiedyś pełniła funkcję Mauzoleum Dioklecjana. Katedry nie sposób przeoczyć – jej charakterystycznym elementem jest wysoka na 60 metrów dzwonnica (co ciekawe, można na nią wejść, gdyż jest otwarta dla turystów!). Kolejnym ważnym zabytkiem Splitu jest pomnik Grgura Ninskiego, biskupa Ninu urzędującego w X wieku. Jak głosi legenda, aby zapewnić sobie szczęście i jeszcze kiedyś powrócić do Splitu należy… dotknąć dużego palca lewej stopy biskupa. Ważnym zabytkiem miasta jest również Świątynia Jowisza, którą w XV wieku przekształcono w chrześcijańskie baptysterium.

Jednym z najciekawszych miejsc w Splicie jest Wzgórze Marjan, które zachwyca pięknym widokiem na panoramę miasta i okoliczne wyspy. Wzgórze stanowi „zielone płuca” miasta i ulubione miejsce odpoczynku i rekreacji jego mieszkańców. W obrębie rozległego na 168 ha parku znajduje się wszystko to, czego mogą oczekiwać miłośnicy relaksu na łonie natury - liczne ścieżki spacerowe, trasy rowerowe, place zabaw dla dzieci, ogród botaniczny, kawiarnia oraz stary, żydowski cmentarz. Nieopodal wzgórza znajdują się plaże, które również stanowią jedną z ważniejszych atrakcji miasta. Jedną z nich jest żwirowo-piaszczysta Kasuni oraz żwirowa Kastelet. Bardzo popularną plażą jest znajdująca się w centrum, piaszczysta Bacvice. Inne ciekawe plaże to Ovice oraz Znjan. Ciekawym miejscem są również znajdujące się godzinę drogi od centrum ruiny antycznego portu, czyli Salona. Z kolei w centrum Splitu warto odwiedzić Plac Narodowy, na którym znajduje się Ratusz, Wieża Zegarowa oraz średniowieczny Pałac Ciprianis.

Split jest miastem, w którym znajduje się wiele bardzo ciekawych muzeów i co ważne - są one interesujące nie tylko dla miłośników historii! Na pewno warto wybrać się do założonego w 1925 roku Muzeum Morskiego, które jak na ważne, portowe miasto przystało, w ciekawy sposób przybliża tematykę morskiej żeglugi adriatyckiej na przestrzeni dziejów. Największe wrażenie zdecydowanie robią tutaj makiety morskich statków. Podczas spacerów po wspomnianym wzgórzu Marijan, warto zajrzeć do Muzeum Przyrodniczego. Miłośnicy historii z pewnością zainteresują się Muzeum Chorwackich Zabytków Archeologicznych, gdzie oprócz cennych, średniowiecznych zabytków znajduje się m.in. kolekcja słynnego chorwackiego rzeźbiarza i mieszkańca Splitu - Ivana Mestrovica. Dzieje miasta można z kolei bliżej poznać odwiedzając Muzeum Miejskie, zlokalizowane w gotyckim pałacu Papalić. Ciekawym miejscem do odwiedzenia jest również Kościół św. Franciszka, gdzie oprócz zabytków sakralnych znajduje się również miejsce pochówku wielu ważnych osobistości Splitu. Ostatnie ważne muzeum tego miasta to Muzeum Etnograficzne, w którym podziwiać można liczne eksponaty historyczne (jest ich tu ponad 20 tys.!), w tym ludowe stroje, dawne instrumenty muzyczne czy militaria.

Podczas pobytu w Splicie będziesz z pewnością zachwycony ofertą gastronomiczną tego miasta. Znajdują się tu zarówno eleganckie restauracje, jak również liczne bary serwujące smaczną, lokalną kuchnię. Jest ona oparta w dużej mierze na świeżych rybach (w tym głównie sardynkach), owocach morza i mięsie. Jednym ze specjałów regionu jest pasticada, czyli pieczeń wołowa w sosie z czerwonego winna podawana z gnocchi. Inny lokalny przysmak to prsut – suszona na słońcu i wietrze chorwacka szynka. Bardzo popularną przekąską jest burek, czyli delikatne, cienkie ciasto z mięsem, serem lub owocami. Miłośnicy bardziej pikantnej kuchni powinni skosztować cevapvici, czyli odpowiednio doprawionych kiełbasek lub mielonych kotlecików z mięsa wołowego. Jest to zresztą jeden z największych przysmaków Bałkanów. Nie można nie wspomnieć o oliwie i oliwkach, które stanowią w całym regionie Dalmacji nieodłączony element niemal wszystkich potraw. Oczywiście odkrywanie smaków regionu nie może obejść się bez towarzystwa lokalnych win, spośród których wymienić można Dingac, Babic, Marastina czy Grk. Na zdrowie!