Autobus z i do: Zgorzelec

Zgorzelec to niewielkie, przygraniczne miasto położone w województwie dolnośląskim, w polskiej części Łużyc Górnych. Miasto liczy niewiele ponad 30 tys. mieszkańców. Pierwsze wzmianki na temat Zgorzelca pojawiają się w dokumentach z roku 1071. Zgorzelec uzyskał prawa miejskie w 1220 r. dzięki akcji kolonizacyjnej. XIII wiek to czas, w którym osiedliła się tutaj duża grupa flamandzkich sukienników, co wpłynęło na rozbudowę miasta. W następnych latach Zgorzelec był pod panowaniem rodu Askańczyków, Piastów oraz Korony Czeskiej. Przełom XV i XVI wieku to szczyt potęgi miasta – wzdłuż szlaku Via Regia, od Erfurtu do Wrocławia, Zgorzelec był największym ośrodkiem miejskim. Miasto uczestniczyło w tym czasie w handlu międzynarodowym jako pośrednik gospodarczy pomiędzy różnymi państwami. Miasto wskutek utraty posiadłości ziemskich i cofnięcia przywilejów przez Ferdynanda I Habsburga utraciło swoje gospodarcze znaczenie. Ciężkim czasem dla miasta były liczne walki prowadzone w ramach różnych wojen na przestrzeni wieków. W połowie XIX wieku w Zgorzelcu znacząco zaczął rozwijać się przemysł, co zaowocowało połączeniami z Wrocławiem i Dreznem. W latach 40. i 50. XX wieku w Zgorzelcu osiedliły się tysiące prześladowanych politycznie Greków i Macedończyków. Kiedy w 1971 roku wprowadzono bezpaszportowy ruch drogowy, Zgorzelec stał się istotnym przejściem granicznym na zachodzie Polski.

Co prawda Zgorzelec nie może się pochwalić tak dużą ilością zabytków co leżący po lewej stronie Nysy Łużyckiej Görlitz, jednak z biegiem lat coraz bliżej temu miastu pod kątem urody do swojego sąsiada. Na uwagę zasługuje przede wszystkim odnowione Przedmieście Nyskie, gdzie podziwiać można urokliwe kamienice lub wybrać się do Muzeum Łużyckiego. Kolejnym ciekawym miejscem w Zgorzelcu jest Kruczy Folwark, nazywany również Dworkiem Sculcetusa. W tym zabytkowym budynku obecnie mieści się Dom Pomocy Społecznej. Zwiedzając to miejsce, trafisz tuż obok na dom Jakuba Boehme – szewca i słynnego myśliciela przełomu XVI i XVII wieku, jednego z najbardziej znanych obywateli miasta. Kolejnym interesującym punktem na turystycznej mapie miasta jest Zagroda Kołodzieja, czyli hotel-restauracja znajdujący się w klimatycznym, starym domu. Warto wspomnieć również o liczącym niemal 500 metrów długości kamiennym moście łukowym, który przypomina swoim wyglądem budowane z kamienia rzymskie mosty. Tuż obok mostu znajduje się z kolei zbudowany na przełomie XIX i XX wieku Miejski Dom Kultury – jeden z najważniejszych zabytków architektury Zgorzelca.

Bardzo ciekawym wydarzeniem w mieście Zgorzelec jest Jarmark Staromiejski „Jakuby”.  Jest to cykliczna impreza organizowana w ostatni weekend sierpnia, której celem jest upamiętnienie Jakuba Böhme – szewca i znakomitego mistycznego filozofa. Organizowane na historycznym Przedmieściu Nyskim wydarzenie jest jednym z najważniejszych tego typu eventów w regionie. To właśnie tutaj, na zgorzeleckiej starówce mieszkał Jakub Böhme. Staromiejski Jarmark to zarówno okazja do poznania historii regionu, jak i wydarzenie kulturalno-rozrywkowe, na którym nie brakuje granej na żywo muzyki, tańca, teatrów ulicznych, spektakli dla dzieci, pokazów rekonstrukcji historycznych czy targów rzemiosła. Jest to również świetna okazja do tego, by zaopatrzyć się w lokalne wyroby rękodzielnicze. Głównym celem imprezy jest propagowanie historii i sztuki za pomocą warsztatów i miejskiej zabawy. Imprezę zaczęto organizować po odbudowie zniszczonego w trakcie wojny Mostu Staromiejskiego, który łączy Zgorzelec ze starym miastem w sąsiednim Görlitz. Co ciekawe, na niemieckim brzegu Nysy Łużyckiej w tym samym czasie odbywa się festyn Altstadtfest, który jest jedną z najważniejszych imprez kulturalnych Saksonii. Co roku bierze w nim udział ok. 100 tys. osób. Odwiedzając Zgorzelec w ostatni weekend sierpnia, można w ciekawy sposób połączyć oba wydarzenia, biorąc udział zarówno w jednym, jak i drugim.

Spędzając czas w Zgorzelcu, nie będziesz chodzić głodny – zadbają o to lokalne restauracje i bary, których oferta z pewnością przypadnie Ci do gustu. Zacznijmy od adresu Aleje Lipowe 1, gdyż tutaj mieści się Zagroda Kołodziej. Znajdująca się w starym domu restauracja przyciąga zarówno specyficznym klimatem starej, drewnianej jadalni, jak i swoim menu opartym przede wszystkim na kuchni polskiej, w tym głównie potrawach mięsnych. Zwolennikom kuchni włoskiej polecamy Bazylię przy Lubańskiej 3a, gdzie króluje pizza, dania zapiekane i sałatki. Przytulnym miejscem z dobrą kuchnią, dużymi porcjami, świeżymi składnikami i niewygórowanymi cenami jest Restauracja Magnolia przy Daszyńskiego 42. Ostatnim polecanym miejscem na dobry obiad jest Afirmacja Club & Restaurant przy Partyzantów 2. Na uwagę zasługuje tutaj ciekawy wystrój (wieczorami restauracja zamienia się w tętniący życiem klub) oraz dość obszerne menu, w którym znajdziesz zarówno tradycyjne dania kuchni polskiej, takie jak żur czy „schaboszczak po polsku”, jak i pizze, sałatki i owoce morza. Wymienione wyżej miejsca z pewnością zaspokoją Twoje kulinarne potrzeby podczas pobytu w Zgorzelcu.

Miasto Görlitz nieprzypadkowo zasługuje na omówienie podczas charakterystyki walorów Zgorzelca. Oba te miasta połączone są wspólną, niemal tysiącletnią historią. Do podziału nastąpiło po II wojnie światowej, kiedy wyznaczane były nowe granice Polski, wskutek czego wschodnia część miasta Görlitz, nazwana Zgorzelec, stała się miastem polskim. Niemieckie miasto Görlitz, które z pewnością odwiedzisz, będąc w Zgorzelcu (w zasadzie jest to jeden miejski organizm), cechuje się największą w całych Niemczech koncentracją zabytków – jest ich tutaj ponad 3500! W związku z tym spacery po mieście stanowią niezwykle ciekawą przygodę, gdyż na każdym kroku napotykać będziesz miejsca, na których warto zawiesić oko lub zrobić zdjęcie. Zabytków jest tutaj tak dużo, że wymienianie choćby najważniejszych nie ma najmniejszego sensu. Warto po prostu wybrać się na powolny spacer i podziwiać piękną zabudowę miasta.  Jeśli masz ochotę poznać historyczne zawiłości Görlitz, wybierz się do Muzeum Śląskiego. Miłośnicy odpoczynku na łonie natury docenią z kolei urokliwe jezioro Berzdorfer See, znajdujące się na południu miasta. W mieście odbywają się cykliczne imprezy kulturalne, takie jak Dni Jazzu, Międzynarodowy Festiwal Teatrów Ulicznych czy Święto Starego Miasta. Ciekawostką jest, że Görlitz zachwycił się słynny reżyser Quentin Tarantino, który nakręcił tu część scen do filmu „Bękarty Wojny”. Kręcono tu również takie filmy jak „The Grand Budapest Hotel” oraz „W 80 dni dookoła świata”.